Zagrożenie

Jest takie powiedzenie, że nie ma nic za darmo. Ma ono dość dobre zastosowanie w przypadku różnych darmowych programów. Ich twórcy chcą na nich zarabiać, więc próbują to zrobić na różne sposoby.

Nieraz oferują wersję premium, innym razem za dodatkową opłatą udostępniają brakujące funkcje niedostępne w wersji darmowej. Obie te metody są w porządku pod warunkiem, że są jasno zakomunikowane.

Jednak zdarza się również, że twórcy darmowego oprogramowania (freeware) dołączają do swoich aplikacji dodatkowe programy, które instalują się mimochodem przy instalacji głównego programu. Zazwyczaj są to po prostu programy reklamowe wyświetlające reklamy w przeróżnych miejscach: w przeglądarce, na pulpicie. Jednak niektóre aplikacje mogą chcieć zainstalować na naszym urządzeniu dodatkowo wirusy lub aplikacje podsłuchujące. To o wiele groźniejsza alternatywa. Na obrazku poniżej widać przykład aplikacji, która niepostrzeżenie, lecz za nasza zgodą, próbuje doinstalować dodatkowe oprogramowanie.

Aplikacje na telefonie

Kolejnym miejscem, gdzie doskonale sprawdza się zasada – nie ma nic za darmowe, są aplikacje mobilne. Aplikacje instalowane na telefonie często chcą bardzo wielu dostępów. Po co? Wykorzystują je w różnych celach. Często zgodnych z kategorią danej aplikacji (np. aplikacja zdjęcia potrzebuje dostępu do plików), a nieraz zupełnie niepowiązanych. Przykładem mogą być YouTube lub aplikacja Zdjęcia, które potrzebują dostępu do Kontaktów. Nie mam pojęcia w jakim celu.

Na szczęście obecnie większość telefonów umożliwia selektywne wybieranie uprawnień dla danej aplikacji. Dzięki tej funkcji można po zainstalowaniu wybrać, jakie aplikacje będą miały dostęp do danych elementów systemu. 

Możliwości

Uważność przy instalacji

Podstawowym mechanizmem obrony przeciwko niechcianym aplikacjom instalowanym przy okazji innych jest uważność. Za każdym razem, gdy instalujemy nową aplikację, czytajmy wszystko, co się wyświetla na ekranie. W ten sposób można rozpoznać, czy aplikacja nie chce nam zainstalować jakiegoś dodatkowego oprogramowania. Zazwyczaj mamy wybór czy chcemy to zrobić czy nie, ale domyślną opcją jest właśnie doinstalowywanie dodatkowego niepotrzebnego nam oprogramowania.
Jednak nie jest to niestety regułą. Oznacza to, że nadal zdarzają się instalatory, w szczególności dla pirackich kopii, które potrafią doinstalować nam wirusa bez naszej zgody.

Aplikacja antywirusowa

Wiele aplikacji antywirusowych posiada także skanery anti-malware – szkodliwego oprogramowania. To najwygodniejsza opcja zabezpieczenia przed nieautoryzowanymi dodatkami do instalowanego oprogramowania. Pamiętajmy jednak, że nie zastąpi ona naszej czujności. Nie obroni nas w sytuacji, gdy sami jawnie zgodzimy się na instalację dodatkowego programu, a antywirus nie wykryje go jako szkodliwego.

Zadanie

Sprawdź, czy Twój program antywirusowy posiada opcję skanera anti-malware. Wpisz w Google nazwę Twojego antywirusa i frazę anti-malware np. “kaspersky anti-malware”. Sprawdź w wynikach, czy słowo anti-malware lub malware jest wykrywane na stronach Twojego programu antywirusowego.

Przejrzyj swój telefon w celu zweryfikowania jakie uprawnienia mają zainstalowane aplikacje. Możesz to zrobić wchodząc w: Ustawienia-> Aplikacje i powiadomienia-> Uprawnienia aplikacji-> [nazwa uprawnienia].

Gdy znajdziesz aplikację, mającą uprawnienie do jakiejś funkcji i nie będziesz w stanie znaleźć powodu, dla którego miałaby je mieć, to bez obaw to wyłącz. Gdy okaże się, że aplikacja potrzebuje danej funkcji (np. dostępu do kamery), po prostu o to jawnie zapyta.

Po dokonaniu takiego przeglądu możesz też wdrożyć następującą zasadę: po każdym zainstalowaniu nowej aplikacji na telefonie odbierz jej wszystkie uprawnienia, a następnie przydzielać je w miarę potrzeb. Dzięki temu będziesz mieć świadomość, w którym momencie aplikacja potrzebuje danej funkcji.